Một nghiên cứu mới được công bố tại hội nghị UEG Week 2025 (hội nghị thường niên lớn nhất Châu Âu về lĩnh vực tiêu hóa và gan mật, do United European Gastroenterology tổ chức) đã làm dấy lên lo ngại về tác động tiềm ẩn của vi nhựa đối với sức khỏe con người. Theo nhóm nghiên cứu, các hạt vi nhựa có khả năng làm thay đổi hệ vi sinh đường ruột, gây mất cân bằng vi khuẩn và ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa, những yếu tố liên quan đến các bệnh lý như trầm cảm và ung thư đại trực tràng.
Vi nhựa và nano-nhựa từ lâu đã được phát hiện trong môi trường sống và thực phẩm – từ nước đóng chai, muối ăn đến không khí. Tuy nhiên, ảnh hưởng cụ thể của chúng lên cơ thể người vẫn là một ẩn số. Nghiên cứu lần này đã tiến thêm một bước, tập trung vào tác động của vi nhựa lên hệ vi sinh đường ruột – một yếu tố then chốt trong sức khỏe tiêu hóa và tinh thần.
Các nhà khoa học đã sử dụng mẫu phân của năm người khỏe mạnh để nuôi cấy hệ vi sinh đường ruột trong phòng thí nghiệm. Sau đó, họ cho các mẫu này tiếp xúc với năm loại vi nhựa phổ biến: polystyrene, polypropylene, LDPE, PMMA và PET – với nồng độ phản ánh mức độ con người có thể tiếp xúc trong thực tế, đồng thời thử nghiệm thêm ở liều cao hơn để đánh giá mức độ phụ thuộc liều.
Kết quả nghiên cứu cho thấy:
– Môi trường nuôi cấy trở nên có tính axit hơn, phản ánh sự thay đổi trong chuyển hóa vi sinh vật.
– Nhóm vi khuẩn Bacillota — vốn đóng vai trò quan trọng trong tiêu hóa — bị ảnh hưởng rõ rệt.
– Các chất chuyển hóa vi khuẩn (metabolite) có biểu hiện tương đồng với những mẫu được ghi nhận ở bệnh nhân trầm cảm và ung thư đại trực tràng.
Tác giả chính của nghiên cứu, Christian Pacher‑Deutsch, nhận định: “Vi nhựa hiện diện khắp nơi — trong nước uống, hải sản, muối ăn và cả không khí. Phát hiện của chúng tôi cho thấy chúng có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hệ vi sinh đường ruột.” Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng: “Chúng tôi chưa thể kết luận chắc chắn về các hệ quả sức khỏe cụ thể, nhưng việc giảm tiếp xúc là lựa chọn hợp lý.”
Chuyên gia Sasha Adkins từ Đại học Massachusetts Amherst bổ sung: “Nhiều nghiên cứu cho thấy càng nhiều nhựa trong đường ruột, nguy cơ mắc bệnh viêm ruột mạn tính càng cao.”
Các chuyên gia cũng đưa ra khuyến nghị cho cộng đồng để giảm thiểu nguy cơ. Đó là:
– Hạn chế sử dụng đồ nhựa dùng một lần, đặc biệt khi đựng thực phẩm và đồ uống.
– Ưu tiên các sản phẩm thay thế như chai thủy tinh, túi vải, đồ dùng không chứa nhựa.
– Tránh để đồ nhựa dưới ánh nắng trực tiếp hoặc nhiệt độ cao để hạn chế phát tán vi hạt vào môi trường.
Nghiên cứu này mở ra một hướng đi mới trong việc đánh giá tác động của vi nhựa lên sức khỏe con người. Dù cần thêm bằng chứng để xác định cơ chế và hậu quả cụ thể, nhưng thông điệp đã rõ: giảm tiếp xúc với vi nhựa là hành động thiết thực để bảo vệ sức khỏe và môi trường sống.
Nguồn:https://www.foodandwine.com/microplastics-effects-on-gut-microbiome-mental-health-11843777