Bắc Giang là một tỉnh miền núi có vốn văn hoá phong phú, trong đó văn hoá ẩm thực là một trong những nét tiêu biểu của văn hoá Bắc Giang. Từ xa xưa, Bắc Giang vẫn vốn là một vùng đất màu mỡ, thuận tiện cho việc cấy hái, trồng trọt nên các các cư dân sinh sống nơi đây cũng có cuộc sống tương đối khá giả, sung túc. Ngoài ra, do có nhiều dân tộc anh em cùng nhau sinh sống cho nên bức tranh về văn hoá ẩm thực cũng đa sắc màu. Mỗi một “tiểu vùng văn hoá ”, mỗi một dân tộc đều có riêng cách chế biến, nấu nướng riêng trong ăn uống; những sản phẩm trong ẩm thực đều làm từ chính những nguyên liệu sản vật do người dân lao động nơi đây làm ra.
Những sản phẩm ẩm thực của Bắc Giang không chỉ đáp ứng nhu cầu ăn uống trong sinh hoạt hàng ngày của người dân mà còn đáp ứng nhu cầu thưởng thức của số đông người khác trong đó có khách đi tham quan du lịch.
Phong phú ẩm thực Bắc Giang
Sản phẩm của văn hoá ẩm thực Bắc Giang có thể chia ra thành một số nhóm như sau:
Nhóm thứ nhất: Là các món ăn được chế biến trong lễ hội đình chùa như: món chay, món mặn…các loại thức ăn này thường là không sử dụng trong dịch vụ du lịch (bán cho khách tham quan) mà nó lại mang tính thiêng liêng, trang trọng dùng để cúng Phật, tế Thánh và sau đó nhân dân địa phương thụ lộc và mời một số khách mời thưởng thức.
Nhóm thứ hai: Là các sản vật từ thiên nhiên chưa qua chế biến, nấu nướng: măng đắng Yên Thế – Sơn Động, hạt dẻ vùng Mai Sưu – Lục Nam, vải thiều tươi Lục Ngạn, cua Da – Yên Dũng….
Nhóm thứ ba: Là các món ăn đặc trưng của từng dân tộc sử dụng trong ăn uống hàng ngày, trong ngày lễ tết và đặc biệt là được giới thiệu trong cuộc thi ẩm thực như: lợn quay của các dân tộc, xôi trứng kiến của người Cao Lan – Sán Chí, bánh vắt vai của người Tày – Nùng…, món khau nhục của người Hoa, bánh bìa, xôi nhiều màu…Các sản phẩm này cũng không bán mà cũng chỉ để mời khách, đại biểu.
Nhóm thứ tư: Các món ẩm thực qua chế biến, được bán tương đối rộng rãi và đã gây được một chút “tiếng vang” như: mì Chũ (Thổ Dương), bánh đa Kế, rượu làng Vân, nem Thổ Hà, bún Đa Mai, nem chua Lim, vải thiều khô Lục Ngạn, rượu Kiên Thành …
Nhóm thứ năm: Chính là các món ăn được chế biến, nấu nướng phục vụ trực tiếp nhu cầu ẩm thực khách tham quan du lịch tại các nhà hàng, khách sạn. Nhóm ẩm thực này được chế biến theo công thức, “bí quyết riêng”, bởi mỗi nhà hàng, khách sạn đều muốn thu hút nhiều thực khách và tạo uy tín của mình trên thị trường…
Trong các sản phẩm du lịch ẩm thực là một phần rất quan trọng. Khách tham quan đến với mỗi vùng đất Bắc Giang ngoài việc chiêm ngưỡng phong cảnh thiên nhiên khoáng đạt, tìm hiểu lịch sử văn hoá có giá trị, thưởng thức các sản phẩm văn hoá nghệ thuật của các dân tộc thì việc thưởng thức ẩm thực là một phần khá quan trọng. Mỗi sản phẩm ẩm thực để lại một cảm giác ngon miệng cho thực khách du lịch thì cũng để lại một ấn tượng đẹp về vùng đất có sản phẩm ẩm thực ấy. Và khách du lịch có thể mua quà – là những sản phẩm ẩm thực về tặng cho người thân, bạn bè, đồng nghiệp…Đấy chính là cơ hội để cho nhiều người chưa được đến sẽ biết và cảm nhận về quê hương Bắc Giang của chúng ta qua những sản phẩm ẩm thực. Nếu có điều kiện họ sẽ đến thăm, đấy chính là một yếu tố không kém phần quan trọng để thúc đẩy dịch vụ du lịch Bắc Giang phát triển.
Để phát huy giá trị văn hóa Ẩm thực
Công việc đầu tiên và cũng cần được lưu ý nhất để giá trị văn hoá ẩm thực được phát huy chính là ý thức của những người đó là ẩm thực sẽ góp phần không nhỏ vào việc tô đẹp hơn vùng đất – con người Bắc Giang. Sản phẩm ẩm thực lúc ấy sẽ chứa đựng cả tinh thần của một vùng miền, hay nói một cách khác ở một khía cạnh nào đó sản phẩm ẩm thực sẽ chứa đựng những nét tinh hoa văn hoá của nơi đã sản sinh ra nó.
Quan tâm đến vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm và không vì lợi nhuận trước mắt mà gây ảnh hưởng xấu đến chất lượng của sản phẩm ẩm thực..
Việc tuyên truyền quảng bá cho các sản phẩm ẩm thực ở Bắc Giang cần được chú trọng. Trên các phương tiện thông tin đại chúng nên có chuyên mục riêng để giới thiệu về ẩm thực của Bắc Giang như: món ẩm thực đặc sắc của các dân tộc, địa phương; và của cả nhà hàng, khách sạn
Các sản phẩm ẩm thực bán để làm quà trong dịch vụ cần quan tâm đến vấn đề mẫu mã, nhãn hiệu, bao bì sản phẩm. Mẫu mã và nhãn hiệu đẹp, qui cách đóng gói gọn nhẹ dễ mang, cầm trong vận chuyển đi lại cũng là điều quan trọng để thu hút sự chú ý của khách tham quan đối với sản phẩm ẩm thực.
Các cuộc thi ẩm thực, giới thiệu ẩm thực trong các lễ hội và trong các ngày hội văn hóa chính là nơi để các giá trị văn hóa của ẩm thực được phát huy một cách triệt để. Trong không gian đậm đặc nét văn hoá của các vùng miền, các món ẩm thực sẽ tự toát lên nét đẹp văn hoá của mỗi một dân tộc, mỗi địa phương đã sản sinh ra nó. Và đây cũng là điều kiện tốt nhất để khách tham quan có thể chiêm ngưỡng, thưởng thức các sản phẩm ẩm thực và cảm nhận, đánh giá theo cách của riêng mình về các món ăn truyền thống, độc đáo.
Giới thiệu Ẩm thực qua các tour du lịch
Với tour du lịch thăm quan di tích chùa Bổ Đà và hai làng nghề rượu làng Vân và làng gốm Thổ Hà thì nên nhấn mạnh truyền thống ẩm thực ở nơi đó là có rượu làng Vân, bánh đa nem Thổ Hà…
Với tour du lịch tham quan khu di tích suối Mỡ (Nghĩa Phương – Lục Nam) thì nên giới thiệu về đặc sản hạt dẻ Lục Nam, dứa – dưa- củ đậu Sàn…ở mỗi mùa.
Với tour du lịch tham quan các di tích thời chống quân Minh thế kỷ XV bao gồm các điểm: thành Xương Giang (Tp. Bắc Giang ), đền thờ Phạm Văn Liêu, khu vực Phố Cát và thành Cần Trạm (Lạng Giang) – Kết hợp thăm di tích cây dã hương nổi tiếng ở Tiên Lục thì nên giới thiệu về sản phẩm ẩm thực là bún Đa Mai, bánh đa Kế….
Với tour du lịch tham quan khu sinh thái hồ Cấm Sơn – Lục Ngạn thì nên kết hợp giới thiệu về đặc sản vải thiều tươi – khô, mật ong đang mùa thu hoạch, mì Chũ, nem Lim, rượu của đồng bào dân tộc Nùng ở xã Kiên Thành…
Với tour du lịch đi tham quan di tích lịch sử liên quan đến phong trào khởi nghĩa Yên Thế do Hoàng Hoa Thám lãnh đạo: đền thờ Hoàng Hoa Thám ở Ngọc Châu, đình chùa Hả (Tân Trung) nơi tế cờ khởi nghĩa, đồi phủ Nhã Nam, đồn Phồn Xương…nên giới thiệu về đặc sản măng đắng – gà đồi Yên Thế (nhất là trong mùa lễ hội), các sản phẩm ẩm thực của các dân tộc thiểu số, sản phẩm về nông nghiệp của Tân Yên, về tương Vân Cầu nổi tiếng…
Với tour du lịch tham quan khu bảo tồn thiên nhiên Khe Rỗ – Sơn Động thì nên giới thiệu về các món đặc sản như ốc – cá suối, đậu phụ An Châu, các món ăn của các đồng bào dân tộc thiểu số như bánh vắt vai, bánh cốc mò…
Mỗi một vùng miền, mỗi dân tộc nên tự hào và phát huy thế mạnh của mình trong ẩm thực để các giá trị của nó được tôn lên khiến cho nhiều người biết và muốn thưởng thức.
Ở Bắc Giang, dịch vụ du lịch “Home stay” – dịch vụ du lịch ăn, ở cùng dân trong vùng du lịch mới manh nha phát triển ở vùng cao Sơn Động, đây chính là cơ hội tốt nhất để giá trị văn hoá ẩm thực được phát huy. Khi khách du lịch đến và ăn nghỉ cùng dân,thì những người chủ nhà ngoài lòng hiếu khách ra họ sẽ sẵn lòng chế biến các món ẩm thực ngon nhất, mang đặc trưng của địa phương, dân tộc, thậm chí là của riêng gia đình ra để giới thiệu với khách và mời khách thưởng thức. Chủ và khách sẽ tăng cơ hội giao lưu gần gũi, các món ẩm thực sẽ có cơ hội gây ấn tượng khó quên đối với du khách hơn.
Nên có sự phối hợp đồng bộ giữa các ban ngành có chức năng phát triển, đầu tư du lịch, văn hoá với địa phương giới thiệu cũng kinh doanh dịch vụ ẩm thực trong du lịch. Ở mỗi một lễ hội được tổ chức, nhất là các lễ hội có quy mô và tiếng vang lớn như: Hội Yên Thế, hội Thổ Hà, hội Từ Hả, hội chùa Vĩnh Nghiêm… thì Ban tổ chức nên tạo điều kiện để nhân dân mở các gian hàng giới thiệu và bán các sản phẩm ẩm thực tiêu biểu chung của cả , địa phương và cả tỉnh…
Vi Thị Tỉnh
nguồn: http://dulichbacgiang.gov.vn/diem-du-lich/lang-nghe-va-dac-san/phat-huy-gia-tri-van-hoa-am-thuc-trong-dich-vu-du-lich-tinh-bac-giang-225.html