Ẩm thực Du lịch

Ý nghĩa của bánh trung thu trong văn hóa cổ truyền Việt Nam

Bánh trung thu bao gồm bánh nướng và bánh dẻo được coi là một trong những biểu tượng văn hóa của Việt Nam. Đây là một món ăn ngon mang trong mình sự ấm áp của tình thân, lòng biết ơn và tinh thần đoàn kết.

Câu chuyện lịch sử về bánh trung thu

Bánh trung thu có nguồn gốc từ đất nước Trung Quốc và được truyền bá vào nước ta từ thời kỳ phong kiến xa xưa. 

Theo truyền thuyết Trung Hoa, vào cuối thời nhà Minh, trong một cuộc chiến lật đổ chế độ cai trị Mông Cổ của Trung Quốc, để có thể truyền thư tín và mệnh lệnh một cách bí mật, người ta đã làm ra những chiếc bánh hình tròn. Bên trong những chiếc bánh có nhét thêm những mẩu giấy tín có ghi rõ thời gian để khởi nghĩa bắt đầu là khi trăng lên sáng nhất, tức là vào rằm tháng 8. Sau đó những chiếc bánh nướngbánh dẻo này được người ta truyền đi khắp nơi và trở thành một cách thức liên lạc an toàn lại vô cùng hiệu quả thời bấy giờ. Cũng chính từ chiếc bánh mà tin tức về cuộc khởi nghĩa đã được lan rộng nhanh chóng khắp nơi ở Trung Hoa. Từ đó người Trung Quốc lấy việc làm bánh vào ngày rằm tháng 8 để kỷ niệm cho sự kiện lịch sử này.

Còn trong văn hóa của người Việt, sự tích về loại bánh này vô cùng nổi tiếng đặc biệt là đối với trẻ con. 


Câu chuyện về Hằng Nga trên cung trăng

Câu chuyện kể rằng, ngày xưa, có một nàng tiên tên Hằng Nga ở trên trời rất xinh đẹp, cai quản cả vầng trăng. Hằng Nga rất yêu thích trẻ em nên mong muốn của nàng là một lần được xuống trần gian chơi với các em bé, nhưng do quy định của nhà trời nên nàng đã không được phép.

Vào một hôm nọ, Ngọc Hoàng tổ chức cuộc thi “Làm bánh ngày rằm” vào dịp Rằm tháng 8, khi có trăng tròn nhất, ai làm được bánh ngon, đẹp và lạ mắt nhất sẽ được Ngọc Hoàng trọng thưởng. Điều này khiến cho Hằng Nga rất thích thú và tham gia cuộc thi ngay. Khi xuống hạ giới, nàng gặp được chú Cuội – một chàng tiều phu hay nói dóc với trẻ em trong làng vào mỗi tối để kể những câu chuyện tầm phào. Ngoài việc hay nói dóc thì Cuội còn rất giỏi nấu ăn và hay làm bánh cho những đứa trẻ ăn nên anh rất được trẻ em yêu quý. Thấy vậy, Hằng Nga đãi mở lời nhờ Cuội cùng nàng làm ra loại bánh đặc biệt cho ngày Rằm. Cuội đã làm ra loại bánh nướng với nhiều nguyên liệu như: trứng, mè, thịt, lạp xưởng, hạt sen,…Cuối cùng, những chiếc bánh độc đáo và thơm ngon đã ra lò, những đứa trẻ đều rất thích và khen ngon.

Khi đến thời hạn trở lại thiên đình, Hằng Nga đã đem loại bánh này để dự thi và chào từ biệt chàng Cuội tài năng, tốt bụng. Và rồi, Hằng Nga cũng giành giải với món bánh chưa được đặt tên. Sau đó, món bánh này được chính Ngọc Hoàng đặt tên và ban cho nàng một điều ước như đã hứa. Hằng Nga đã ước rằng, mỗi dịp ngày Rằm tháng 8 sẽ được cùng Cuội xuống nhân gian vui đùa, chơi với các em nhỏ. Điều ước được Ngọc Hoàng chấp thuận và ngài cũng đặt tên cho ngày rằm tháng 8 là “Tết Đoàn viên”

Giá trị sâu sắc của thức quà bánh trung thu trong văn hóa Việt

Ai cũng biết đến thức quà thơm ngon này như là một món ăn truyền thống không thể thiếu trong dịp tết trăng tròn. Không chỉ đơn thuần là một món ăn ngày lễ mà món bánh này còn mang trên mình nhiều giá trị nhân văn sâu sắc. 

Biểu tượng cho ngày Tết Nguyên Tiêu

Tết Nguyên Tiêu là một trong những lễ hội truyền thống quan trọng nhất đối với người Việt. Bánh trung thu không chỉ là một món ăn ngon mà còn là biểu tượng đẹp của ngày Tết Nguyên Tiêu. Trong dịp lễ này, người Việt ta thường tặng bánh này cho gia đình, bạn bè và người thân yêu như một cách để thể hiện tình cảm và lòng biết ơn.


Bánh đoàn viên có nguồn gốc từ Trung Quốc

Tượng trưng cho sự gắn kết gia đình

Bánh nướng, bánh dẻo thường được ăn trong buổi tối của ngày Rằm tháng 8, khi gia đình quây quần bên nhau thưởng thức trà và bánh. Đây là dịp để tạo dựng và gắn kết tình thân trong gia đình. Việc cùng nhau làm bánh và sau đó thưởng thức chúng là cơ hội tuyệt vời để các thành viên trong gia đình có cơ hội chia sẻ, kể chuyện và tạo kỷ niệm đáng nhớ.


Dấu ấn đậm nét mùa tết trăng tròn

Thể hiện cho ký ức và lòng biết ơn

Có thể thấy, loại bánh này thường được mọi người tặng nhau như một cách để gửi đi những lời chúc mừng và tình cảm tốt đẹp. Đối với người Việt, nhận được món quà là một hộp bánh trung thu không chỉ là việc thưởng thức món ăn ngon mà còn là sự trân trọng và lòng biết ơn. Mỗi hộp bánh thường được đi kèm với những lời chúc tốt đẹp, như “Chúc mừng Tết trông trăng – Mùa trăng tròn đầy hạnh phúc!” để gửi đi lời yêu thương và hy vọng đến cho những người thân yêu.


Các loại bánh đa dạng hương vị thơm ngon cho ngày tết đoàn viên

Thể hiện cho sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại

Mặc dù loại bánh này có lịch sử lâu đời, nhưng nó vẫn thích nghi với thời đại hiện đại ngày nay. Hiện nay, bạn có thể thấy có rất nhiều loại thức quà đêm Rằm được thiết kế độc đáo và hấp dẫn, sử dụng công nghệ và nguyên liệu mới. Điều này thể hiện sự kết hợp giữa truyền thống và sáng tạo trong văn hóa ẩm thực Việt Nam.


Mâm ngũ quả đầy đặn và đa dạng màu sắc

Ý nghĩa của bánh trung thu

Bánh trung thu được biết đến với 2 loại chính: bánh nướng và bánh dẻo.

  • Bánh nướng: Có nhân bánh đa dạng với vị mặn và vị ngọt hòa quyện vào nhau; thể hiện sự ấm áp và ngọt ngào của tình cảm gia đình
  • Bánh dẻo: Có hình dáng của một vầng trăng tròn và một màu trắng trong trẻo; thể hiện cho sự đoàn viên và tình yêu khăng khít của vợ chồng.


Bánh dẻo tròn đầy tựa như vầng trăng đêm rằm

Bánh trung thu không chỉ là một món ăn ngon mà còn mang trong mình ý nghĩa sâu sắc về gia đình, tình thân, và lòng biết ơn. 

Nguồn: https://hoabinhevents.com/y-nghia-cua-banh-trung-thu-trong-van-hoa-co-truyen-viet-nam